Dünyamızda yükselen hızlı tüketim ve kentsel gelişme kişi başına üretilen katı atık miktarının ciddi şekilde artmasına neden olmuştur. Özellikle kentsel katı atıkların yönetimi ciddi maliyetler ve çevresel tehdit oluşturabilmektedir.
Çevresel kirliliğin engellenmesi ve üretilen atıkların toplanması ve geri dönüştürülmesinde dünyada birçok farklı yöntem uygulanmaktadır. Bu uygulamalarda özellikle kentsel katı atıkların toplanması ve depolanması adımının organizasyonel olarak daha verimli bir şekilde yönetilmesi sonucunda çevresel problemleri ve maliyetleri azaltıldığı, kent sakinlerinin bu süreçlere katkı sunmasını sağladığı gözlemlenmiştir.
Kentsel atıkları; organik evsel atıklar, geri dönüştürülebilir evsel atıklar, tehlikeli evsel atıklar olarak sınıflandırabiliriz. Özellikle evsel katı atıklara; yiyecek atıkları, ev eşyası atıkları, ambalaj malzemeleri (cam şişeler, kâğıt, karton, teneke kutular) örnek verilebilir. Bu atıkların gelişigüzel ve kolaylıkla mesken dışında belediyelere ait çöp toplama konteynerlerine atılması hem atıkların tam ayrıştırılmasını imkansızlaştırmakta ve hem de gereksiz personel istihdamı ve sağlık problemleri oluşmaktadır. Bazı yapısal değişiklikler ve bilinçlenmeyle daha verimli, sürdürülebilir bir katı atık yönetimi süreci mümkün olabilir.
Downwaste, daha iyi bir atık yönetimi için hem kentsel bazda hem de bina bazında yeni ortaya çıkan ihtiyaçlar ve mevcut ihtiyaçlara cevap vermek amacıyla atık yönetim süreçlerini ve verimliliğini iyileştirecek makine ve ekipman geliştirme ve pazarlama misyonunu üstlenerek “DownWaste Urban Disposal Solutions” markasıyla faaliyet göstermektedir.
Downwaste, katı atıkların uygun biçimde kaynağında ayrıştırılarak güvenli bir şekilde tahliye edilmesi, sıkıştırılarak depolanması ve kolay ve verimli bir şekilde taşınarak geri dönüşüm merkezlerine ulaştırılabilmesi adına çeşitli çözümler tasarlamaktadır.
Çöp Şutları(Atık Ayrıştırma Sistemleri) aracılığıyla bina bazında ayrı ayrı biriktirilen atıkların kıymetli geri dönüştürülebilir olabilmesi için en pratik yöntem elle ayrıştırmadır. Bu sebeple atık konteynerlarının güvenli bir şekilde boşaltılıp kıymetli geri dönüştürülebilirlerin bir kez daha eğitimli personel tarafından ayrıştırılarak toplanması gerekmektedir.
Downwaste, bu işlemler için güvenli bir kaldırma ekipmanı ve ayrıştırma masaları üretmektedir. Böylelikle, Alüminyum ve metal konteynerler ve kutular, pet ve kağıt gibi yüksek kıymetli geri kazanılabilir atıklar ürettiğimiz balya makinelerinde balyalanarak taşınabilir hale getirilmektedir. Bu sayede hem atığın kapladığı hacim azaltılır hem de atıklar kolaylıkla taşınabilir olmaktadır.
Bir diğer önemli geri kazanılabilir atık ise organik mutfak atıklarıdır. Bu atıklar uygun koşullarda kompost edilerek yüksek verimli kompost gübresi elde edilmesi hedeflenmektedir. Bu kapsamda kullanıcı dostu, hızlı ve güvenli kompost koşulları sağlayacak kompost yöntemleri mevcuttur. Katı atıkların bir kısmı ise—örneğin petro-kimyasal köpükler, LDPE poşetler, kirlenmiş gıda atıkları—geri dönüştürülmeye elverişli değildir. Bu tarz atıklar daha çok insineratörlerde yakılarak enerji elde edilmek için değerlendirilebilir. Bu ihtiyaca cevap vermek için Downwaste geri dönüştürülemeyen atıkların sıkıştırılarak saklanmasını sağlayan bina tipi şut beslemeli kompaktörler üretmektedir.
Bina bazında atık yönetim sistemi oluşturmak özellikle TSEK 569 yeni adıyla TS 13926 ile standartlaştırılmış ve yeni yapılan binalarda zorunlu hale getirilmiştir. Öte yandan birçok yerleşim bölgesinde bina bazında verimli bir atık yönetim sistemi oluşturmak toplumsal bilinçsizlik ve fiziksel imkânsızlık nedeniyle mümkün değildir. Ayrı biriktirilen atıklar belediyenin atık toplama sistemi ile entegre edilmemişse, geri dönüştürülebilir atıklar da aynı araçlarda toplanmakta ve çöp alanlarına belediyeler tarafından dökülmektedir.
Downwaste özellikle gelişmiş ülkelerdeki başarılı örnekler üzerinden yeni bir model sunmaktadır. Her binanın ve sitenin kendi atığından sorumlu tutulması ve atığın maliyetleriyle yüzleştirilmesi bu süreçte ilk adım oluşturuyor. Yönetmelikle bina içerisinde düzenlenen atıklar belediye tarafından değil, üçüncü özel firmalar tarafından geri dönüşüm veya nihai bertaraf merkezine oluşturulmak üzere periyodik olarak alınıyor.
Her binaya zorunlu koşulan mikro geri dönüşüm tesisi altyapısı, bazı ekipmanların kullanımıyla katı ve sıvı atıkların kolaylıkla ve güvenli bir şekilde ayrı biriktirilmesini ve geçici depolanmasını sağlayarak hem çevresel tehditleri azaltıyor, hem de atıkların belediye tarafından değil piyasa aktörleri tarafından en verimli şekilde toplanması sağlanıyor. Belediyelerse bu süreci denetlemek ve düzenlemekle sorumlu. Ancak bu sistem, gerekli düzenlemeler yapılıp piyasa aktörleri ülke çapında etkin olacağı tarihe kadar, belediyeler vasıtasıyla yönetilmek durumunda.
Downwaste, her binaya maddi fayda oluşturabilecek mikro geri dönüşüm tesisi altyapısı sunarak atık yönetimini geliştirerek kentsel atık yönetiminde kapsamlı bir değişikliği başlatmaktadır. Toplumsal bilinç ve ekonomik altyapı yetersizliğiyle bu sistemlerinin uygulanabilirliği sorgulansa da günümüzdeki sistemin maliyetleri ve tehlikeleri, alternatif seçenekler dikkate alındığında atıkların oluştuğu bölgelerde lojistik süreçler öncesinde atıkların ve geri dönüştürülebilirlerin ayrı biriktirilmesi bir önşarttır.
Bu sebeple her ne kadar bu sistemlere integrasyon zaman alacak olsa da, zamanla sağlanacak uyum çalışmaları meyvelerini verecek, ve atık yönetiminin diğer gerekli ayakları da gelişmiş ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de er ya da geç tesis edilecektir.
