Çöp şutu, daha Teknik adıyla, Binalarda Atık Ayırma Amaçlı Şut Sistemi TS 13926 Standardıyla, Eylül 2022’de yayımlanarak TSE K 569:2019 standardını revize etmiştir. Bu standart, dört kat ve üzeri binalarda kullanılan atık ayırma amaçlı baca sistemlerini kapsar ve bu sistemlerin tasarımı, malzeme seçimi, montajı ve işletimi ile ilgili teknik detayları içerir.
- Kapsam: Standart, dört kat ve üzeri binalarda atık ayırma amaçlı baca sistemlerinin kurallarını belirler. Atık ayırma amaçlı şut sistemi ve boşaltma bölmesi gibi terimler tanımlanır.
- Bağlayıcı Atıflar: Bu standart, yangına dayanım, paslanmaz çelik sınıfı ve çeşitli malzemelerle ilgili diğer standartlara atıfta bulunur.
- Terimler ve Tanımlar: 1 Havalandırma bacası 2 Yıkama sistemi 3 Üst müdahale kapağı 4 Yangın söndürme sprinkleri 5 Kat destek konsolu 6 Yıkama ve dezenfeksiyon sıvı sistemi 7 Otomasyonlu kapak 8 Bağlantı kelepçeleri 9 Baca 10 Boşaltma bölmesi 11 Yavaşlatma dirseği 12 Atık Ayırma sistemi 13 Yangın kapağı 14 Kontrol tablosu 15 Atık toplama kabı terimleri tanımlanır.
- Genel Kurallar: Bu bölümde, atık ayırma bacalarının malzeme özellikleri(304 kalite 1.00mm), iç çap ölçüleri(500mm), yangın güvenliği(TS EN 1634-1+A1’e göre denendiğinde en az 90 dakika yangına dayanımlı), elektriksel kontrol, yıkama sistemi türleri ve diğer teknik detaylar ele alınır. Bunlardan öne çıkanlar:
Şut sistemi üretim tekniği devamlı kaynaklı ve baca sızdırmazlık standartlarına uygun olmalıdır.
Şut sisteminin altında 1.5mm kalınlığında yavaşlatma dirseği bulunmalıdır.
Sisteme ait her kapak(atık atma kapakları, müdehale kapakları ve yangın damperleri) ayrı ayrı, TS EN 1634-1+A1’e göre denendiğinde en az 90 dakika yangına dayanımlı olmalıdır.
Sistemin yönetilmesinde kullanılan elektriksel Kontrol panosu IP 65 koruma sınıfına sahip olmalıdır.
Sistem atıkların genel atıklar ve geri dönüştürülebilir atıklar olarak ayrı ayrı biriktirilmesini sağlar.
İşaretleme: Atık ayrıştırma sistemlerinde, imalatçı bilgileri, kurulum yılı, standardın işaret ve numarası gibi bilgileri içeren etiketlerin bulunması gerekmektedir.
Öte yandan standartta geçen “Atık odasının zemin ve duvarları tamamıyla fayans veya seramikle kaplı olmalı” ibaresi, ıslak fayans veya seramik zeminin kaygan olması ve operatörlerin konteynerleri hareket ettirmesini zorlaştırması gerekçesiyle “atık odasının zemin ve bir metreye kadar yan cidarları iki kat epoxy boya ile kaplı olmalı” şeklinde değiştirilmelidir.
Standart, atık ayırma baca sistemlerinin yapısal ve işlevsel gerekliliklerini detaylı bir şekilde ele alır, bu sistemlerin güvenli, etkin ve sürdürülebilir bir şekilde tasarlanması ve işletilmesini sağlamayı amaçlar.
Ancak standartlar, her ne kadar minimum kalite gereklilikleri için hazırlanmış olsa da, ürünlerin kalitesi ve kullanıma uygun olup olmamasının teyidi işveren kurumların kontrolörlerinin sorumluluğundadır.
KULLANMA TALIMATI PANO KULLANIM TALIMATI
Sadece yetkili ve eğitimli personel bu sistemi kullanmalıdır. Bu sistem katlardaki kapaklardan atıkların ve geri dönüştürülebilir malzemelerin çöp odasında ayrı ayrı biriktirilmesi için üretilmiştir.
- 0/1 GÜÇ ANAHTARI: Sisteme elektrik vererek atık ayrıştırma sistemini çalıştırır.
- HAZIR: Çöp konteynerleri yerleştirilmiş olmalıdır. Hazır durumda sistem kapaklardan atmaya izin verir ve katlardaki kapaklarda hazır lambası yanar. Kapak açılınca sistem meşgul durumuna geçecektir ve diğer katlardaki kapakların açılmasına izin verilmeyecektir.
- MEŞGUL: Bir kapak açık ya da vinç fırçası en üstteki konumunda değilse meşgul lambası yanar.
- BAKIM: Bakım modu katlardaki kapakları kilitler ve pano üzerinden sistem fonksiyonlarının kontrolüne izin verir. Bakım tuşuna bir kere basılınca sistem bakım moduna geçer ve izin vermez. Kapaklar üzerinde sarı bakım lambası yanar. Bakım butonuna 3 saniye basılı tutarak sistem bakım modundan çıkarılır.
- ACİL STOP BUTONU: Sistemin elektriğini keserek tüm fonksiyonlarının durdurulmasını sağlar.
- CPU: İşlemci Aktif KP/FRY: Fırça Sistemin en üstündeki yerinde olmadığında yanar.
- SPR. OTO.: Ayrıştırma Sistemi aktif.
KONTEYNER DEĞİŞTİRME TALİMATI
Personel, koruyucu kask, güvenlik gözlükleri, eldivenler ve baştan aşağı koruyucu giysi giymelidir. 1-Sistem Acil Stop butonuna basılarak ya da 0/1 Güç Anahtarından kapatılarak enerjiden kesilir. 2-10 saniye kadar beklendikten sonra dolan konteynerler boş konteynerlerle değiştirilir. 3-Etraf temizlendikten sonra sistem acil stop butonu açılarak HAZIR konuma geçer.
ATIK AYRIŞTIRMA SİSTEMİ YIKAMA TALİMATI
- Sistem her gün bir kez BAKIM butonuna basılarak bakım moduna geçirilir.
- Dolu konteynerler ayrıştırma mekanizmasının altından alınır.
- Sistem KÖPÜK ve YIKAMA tuşlarına bir dakika kadar basılı tutarak yıkanır.
- Fırça Aşağı butonuna basılı tutarak Fırça indirilir, daha sonra KP/FRY lambası sönene dek yukarı butonuna basılı tutarak fırça yukarıya çıkarılır.
- Çöp odası temizlenerek kuruması beklenir.
- Ayrıştırma mekanizmasının altına boş konteynerler yerleştirilir ve Bakım moduna 3 saniye basarak sistem hazır duruma alınır.
ATIK AYRIŞTIRMA SİSTEMİ TIKANMA DURUMU
Sistemin enerjisini acil stop butonu aracılığıyla kesin. Ellerinizi veya kollarınızı asla kapaklardan sistem kanalına (veya altına) sokmayın. Olası cam kırıklarının ve etrafa saçılma durumunda üzerinize gelebilecek cisimlere dikkat edin. Çöp kanalını açmaya kesinlikle çalışmayın, bölgenizdeki yetkili bayiini arayın.
UYARI !!! Aşırı doldurulmuş bir çöp konteyneri, kendiliğinden çalışan ayrıştırma mekanizmasının otomatik olarak çalışmasını engelleyebilir. Bu sebeple konteynerleri günlük periyodik olarak takip ederek aşırı dolmadıklarından emin olun. !!!
Atık ayrıştırma sisteminin düzenli olarak bakımının yapılmaması kötü koku, böcek ve bakteri oluşumuna yol açar ve bina sakinleri için ciddi sağlık problemleri oluşturabilir.
